Prezydent Egiptu: Propozycja Trumpa dla Bliskiego Wschodu to „ostatnia szansa” na pokój

Prezydent Egiptu Abdel Fattah el-Sisi oświadczył w poniedziałek podczas szczytu światowych przywódców, że plan pokojowy Donalda Trumpa dla Bliskiego Wschodu stanowi „ostatnią szansę” na osiągnięcie pokoju w regionie, ponownie wzywając do realizacji rozwiązania dwupaństwowego i podkreślając, że naród palestyński ma prawo do niepodległego państwa.

Szczyt w Szarm el-Szejk miał na celu poparcie zawieszenia broni w Gazie, zakończenie wojny między Izraelem a Hamasem oraz opracowanie długofalowej wizji odbudowy zniszczonego terytorium palestyńskiego.

Plan Trumpa przewiduje możliwość powstania państwa palestyńskiego, jednak dopiero po okresie przejściowym w Gazie i reformach wewnętrznych Autonomii Palestyńskiej. Premier Izraela Benjamin Netanjahu sprzeciwia się niepodległości Palestyny.

W uznaniu jego roli w doprowadzeniu do rozejmu, el-Sisi odznaczył Trumpa Orderem Nilu, najwyższym cywilnym odznaczeniem Egiptu.

„Nowa karta pokoju”

Biuro prezydenta Egiptu poinformowało, że celem szczytu jest „zakończenie wojny w Gazie i otwarcie nowego rozdziału pokoju oraz stabilności regionalnej” zgodnie z wizją Trumpa.

Na spotkanie przybyło ponad 20 światowych przywódców, w tym król Abdullah II z Jordanii, prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, emir Kataru Tamim bin Hamad Al Thani, a także prezydent Francji i premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer.

Izrael i Hamas nie uczestniczą bezpośrednio w rozmowach. Netanjahu nie pojawił się na szczycie z powodu obchodów żydowskiego święta, a Trump przybył do Egiptu po wcześniejszej wizycie w Izraelu.

Spotkanie odbyło się tuż po tym, jak Hamas uwolnił ostatnich 20 izraelskich zakładników, a Izrael rozpoczął zwalnianie setek więźniów palestyńskich – kluczowych etapów rozejmu, który wszedł w życie w piątek.

Egipt: potrzebne zaangażowanie USA i ONZ

Minister spraw zagranicznych Egiptu Badr Abdelatty podkreślił, że kluczowe jest pełne wdrożenie pierwszej fazy porozumienia o zawieszeniu broni, aby umożliwić przejście do rozmów o rozbrojeniu Hamasu, utworzeniu rządu przejściowego w Gazie i stopniowym wycofaniu izraelskich sił z terytorium.

Powiedział, że sukces planu Trumpa zależy od trwałego zaangażowania Stanów Zjednoczonych, w tym możliwości rozmieszczenia sił międzynarodowych w ramach misji pokojowej.

„Potrzebujemy obecności amerykańskiej, nawet w formie wojskowego komponentu, aby zidentyfikować zadania i mandat tej siły” – powiedział Abdelatty w rozmowie z Associated Press.

Według egipskiego ministra, siły te będą wymagały rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie mandatu i zasad działania.

Nowy rząd w Gazie – bez Hamasu

Abdelatty ujawnił, że w okresie przejściowym Hamas nie będzie odgrywał żadnej roli w administracji.
Zamiast tego, 15-osobowy komitet palestyńskich technokratów, niepowiązanych z żadną frakcją polityczną i zatwierdzonych przez Izrael, ma zarządzać codziennymi sprawami Gazy.

Komitet będzie działał pod nadzorem „Rady Pokoju” (Board of Peace) – organu zaproponowanego przez Trumpa do monitorowania realizacji kolejnych etapów planu.

„Liczymy na prezydenta Trumpa, że dopilnuje wdrożenia wszystkich faz tego planu,” podkreślił Abdelatty.

Odbudowa Gazy i rola świata arabskiego

Według Banku Światowego oraz egipskiego planu powojennego, koszt odbudowy i rekonstrukcji Gazy szacuje się na 53 miliardy dolarów.
Egipt zapowiedział organizację międzynarodowej konferencji na rzecz odbudowy Gazy w listopadzie.

Turcja, która przez lata gościła przywódców politycznych Hamasu, odegrała kluczową rolę w negocjacjach o zawieszenie broni.
Jordania wraz z Egiptem ma szkolić nową palestyńską siłę bezpieczeństwa, która przejmie kontrolę w Gazie.

Z kolei Wielka Brytania zapowiedziała przekazanie 20 milionów funtów (ok. 27 mln USD) na wsparcie systemów wodnych i sanitarnych w Gazie oraz zorganizowanie trzydniowej konferencji w sprawie odbudowy i rozwoju terytorium.

Premier Starmer powiedział, że Londyn jest gotowy „w pełni zaangażować się w proces, który uczyni z obecnego rozejmu trwały pokój.”

Ostatnia szansa na pokój

Prezydent el-Sisi zakończył swoje przemówienie apelem o jedność i determinację:
„To jest nasza ostatnia szansa, by zakończyć cykl przemocy i nienawiści. Jeśli teraz jej nie wykorzystamy, Bliski Wschód może już nigdy nie zaznać pokoju.”

Wspólne oświadczenie Egiptu i USA, które ma zostać wydane po zakończeniu szczytu, ma określić kolejne kroki w realizacji planu pokojowego i mechanizmy nadzoru nad jego wdrażaniem