Sędzia z Libanu przesłucha w Bułgarii armatora związanego z wybuchem w porcie w Bejrucie

Libański sędzia śledczy Tarek Bitar udał się w środę do Sofii, aby przesłuchać armatora podejrzewanego w sprawie katastrofalnego wybuchu w porcie w Bejrucie z 2020 roku – poinformowało źródło sądowe w Libanie.

Chodzi o 48-letniego Igora Grechushkina, Rosjanina z cypryjskim obywatelstwem, zatrzymanego we wrześniu na lotnisku w Sofii. Na początku grudnia bułgarski sąd odrzucił wniosek Libanu o jego ekstradycję, ale zgodził się na jego przesłuchanie na miejscu.

Według libańskich władz Grechushkin był właścicielem statku „Rhosus”, który przywiózł do Bejrutu ładunek saletry amonowej. To właśnie ten materiał wybuchowy, składowany przez lata w porcie w sposób chaotyczny i niebezpieczny – mimo wielokrotnych ostrzeżeń kierowanych do najwyższych urzędników – miał doprowadzić 4 sierpnia 2020 r. do jednej z największych nienuklearnych eksplozji w historii.

Wybuch zniszczył znaczną część libańskiej stolicy, zabił ponad 220 osób i ranił ponad 6 500. Tysiące budynków zostało uszkodzonych lub zrujnowanych, a setki tysięcy mieszkańców straciły dach nad głową.

Źródło sądowe w Bejrucie przekazało, że Bitar dotarł do Sofii w środę, a przesłuchanie Grechushkina ma odbyć się następnego dnia. Libańska ambasada w Bułgarii organizuje tłumacza oraz protokolanta, a w przesłuchaniu mają uczestniczyć także przedstawiciele tamtejszych władz sądowych.

Zgodnie z informacjami bułgarskiej prokuratury Grechushkin jest ścigany przez libański wymiar sprawiedliwości pod zarzutem „wniesienia materiałów wybuchowych do Libanu – aktu terrorystycznego, który doprowadził do śmierci dużej liczby osób”.

Libańskie władze liczą, że z zeznań armatora uda się ustalić szczegóły dotyczące ładunku saletry amonowej – w tym „podmiot, który go zamówił i sfinansował” – oraz to, czy Bejrut rzeczywiście był docelowym portem statku, czy też towar miał trafić gdzie indziej.

Śledztwo wznowione po zmianie układu sił

Sędzia Tarek Bitar, który prowadzi śledztwo w sprawie wybuchu, przez długi czas był blokowany przez liczne skargi i wnioski składane przez polityków i urzędników wskazanych w dochodzeniu. Jego praca była też częściowo sparaliżowana przez spory kompetencyjne w libańskim wymiarze sprawiedliwości, a sam sędzia miał zakaz opuszczania kraju.

Dopiero w tym roku, po zmianie układu sił politycznych – m.in. w następstwie wojny między Izraelem a Hezbollahem, która osłabiła to ugrupowanie – śledztwo zostało formalnie odwieszone, a zakaz podróży wobec Bitara zniesiono.

Nowy prezydent Libanu Joseph Aoun oraz premier Nawaf Salam, którzy objęli urząd w 2025 r., publicznie zadeklarowali, że będą bronić niezależności wymiaru sprawiedliwości w kraju od lat dotkniętym bezkarnością politycznych elit.

Rodziny ofiar i organizacje praw człowieka od dawna domagają się pełnego, przejrzystego dochodzenia i pociągnięcia do odpowiedzialności osób winnych wieloletniego zaniedbania, które doprowadziło do tragedii w bejruckim porcie.