Watykan odsłania ostatnią z odrestaurowanych Sal Rafaela po 10-letnich pracach, które przyniosły nowe odkrycia
Muzea Watykańskie w czwartek zaprezentowały ostatnią i najważniejszą z odrestaurowanych Sal Rafaela – spektakularnie zdobionych freskami sal przyjęć w Pałacu Apostolskim, które pod wieloma względami dorównują Kaplicy Sykstyńskiej jako szczytowe osiągnięcie sztuki wysokiego renesansu.
Dziesięcioletni projekt czyszczenia i renowacji największej z czterech Sal Rafaela ujawnił nowatorską technikę malarstwa ściennego, którą wybitny malarz i architekt renesansu rozpoczął, lecz nie zdążył ukończyć. Rafael użył farby olejnej bezpośrednio na ścianie i zamocował siatkę gwoździ osadzonych w murze, które miały utrzymać żywiczną powierzchnię, na której planował malować.
Pracownicy Muzeów Watykańskich przedstawili te odkrycia podczas inauguracji Sali Konstantyna – nazwaną tak na cześć rzymskiego cesarza z IV wieku, którego przyjęcie chrześcijaństwa przyczyniło się do rozprzestrzenienia religii w Imperium Rzymskim – po zdjęciu ostatnich rusztowań.
– Dzięki tej renowacji przepisujemy część historii sztuki – powiedziała dyrektor Muzeów Watykańskich Barbara Jatta.
Papież Juliusz II wezwał młodego Rafaela Sanzia z Florencji do Rzymu w 1508 roku, by udekorował nowe prywatne apartamenty papieskie w Pałacu Apostolskim – zlecając wówczas 25-letniemu artyście jedno z najważniejszych zleceń jego kariery.
Już w tamtych czasach pojawiały się doniesienia, że Rafael chciał ozdobić pomieszczenia nie freskami, lecz malowidłami olejnymi bezpośrednio na ścianie, by uzyskać większą intensywność barw. Dziesięcioletnia renowacja Sali Konstantyna potwierdziła te informacje – powiedział Fabio Piacentini, jeden z głównych konserwatorów.
Technicy Watykanu odkryli, że dwie kobiece postaci w przeciwległych rogach sali – Sprawiedliwość i Uprzejmość – zostały wykonane farbą olejną bezpośrednio na tynku, a nie techniką fresku, co jednoznacznie wskazuje, że są dziełem samego Rafaela.
Rafael zmarł jednak 6 kwietnia 1520 roku w wieku 37 lat, zanim ukończył malowanie sali. Pozostałe freski w pomieszczeniu zostały wykonane przez jego uczniów, którzy nie opanowali jego techniki malowania olejem – dodała Jatta.
Podczas prac konserwatorskich odkryto, że Rafael planował szersze użycie farb olejnych – pod freskami znaleziono serię metalowych gwoździ, które, jak sądzono, miały utrzymywać naturalną żywiczną powierzchnię, przeznaczoną do malowania.
– Z punktu widzenia historycznego, krytycznego i technicznego było to prawdziwe odkrycie – powiedział Piacentini. – Technika zastosowana przez Rafaela była naprawdę eksperymentalna jak na tamte czasy i nie została nigdy wcześniej odnaleziona w żadnym innym muralu wykonanym farbami olejnymi.
Ostatnim etapem restauracji była dekoracja sufitu – autorstwa Tommasa Laurettiego – przedstawiająca znakomity przykład renesansowej perspektywy w postaci fresku udającego gobelin pt. „Triumf chrześcijaństwa nad pogaństwem”.
Sale Rafaela nigdy nie były całkowicie zamknięte dla publiczności podczas wieloletniej renowacji, ale obecnie są już całkowicie wolne od rusztowań – gotowe na napływ zwiedzających w związku z Jubileuszem 2025 roku.
