Oś czasu napięć i działań zbrojnych między Izraelem a Iranem
Izrael i Iran otworzyły nowy rozdział w swojej długiej historii konfliktu, gdy Izrael w piątek rano przeprowadził potężny atak, który doprowadził do eksplozji w stolicy Iranu – Teheranie.
Izrael oświadczył, że celem były obiekty nuklearne i wojskowe, a w wyniku ataków zginęli czołowi irańscy generałowie oraz naukowcy jądrowi. Atak nastąpił w momencie narastających napięć związanych z rozwijającym się programem nuklearnym Iranu, który Izrael postrzega jako zagrożenie dla swojego istnienia.
Poniżej najważniejsze wydarzenia w relacjach między oboma państwami:
Wczesne lata
1967 – Iran otrzymuje reaktor badawczy w Teheranie w ramach amerykańskiego programu „Atom dla Pokoju”.
1979 – Szach Mohammad Reza Pahlawi ucieka z Iranu. Do władzy dochodzi ajatollah Ruhollah Chomejni. Islamska rewolucja wprowadza nowy reżim, który uznaje Izrael za wroga.
Program nuklearny Iranu jako cel numer jeden
2002 – Wywiady zachodnie i irańska opozycja ujawniają tajny ośrodek wzbogacania uranu w Natanz.
2003 – Rozpoczynają się negocjacje nuklearne z Iranem.
2006 – Iran wznawia wzbogacanie uranu.
2010 – Odkrycie wirusa Stuxnet, przypisywanego USA i Izraelowi, który sabotuje wirówki w Natanz.
2015 – Umowa nuklearna JCPOA ogranicza program w zamian za zniesienie sankcji.
2018 – Premier Netanyahu ujawnia dokumenty z Teheranu dowodzące ukrywania programu jądrowego. USA zrywają umowę.
2020–2021 – Nasilenie izraelskich ataków sabotażowych, w tym eksplozje w Natanz i zabójstwo naukowca Mohsena Fakhrizadeha.
2022 – Iran oskarża Izrael o otrucie dwóch naukowców.
Wojny i eskalacje
7 października 2023 – Hamas atakuje Izrael. Iran wspiera Hamas.
14 lutego 2024 – Sabotaż gazociągu w Iranie przypisywany Izraelowi.
1 kwietnia 2024 – Izraelski nalot niszczy konsulat Iranu w Damaszku. Giną generałowie.
14 kwietnia 2024 – Iran odpowiada atakiem dronów i rakiet (ponad 300). Większość zostaje przechwycona.
19 kwietnia 2024 – Izraelski atak w Isfahanie.
31 lipca 2024 – Zabójstwo lidera Hamasu Ismaila Hanijja w Teheranie.
27 września 2024 – Izraelski nalot zabija przywódcę Hezbollahu Hassana Nasrallaha.
1 października 2024 – Drugi bezpośredni atak Iranu na Izrael. Większość pocisków zestrzelona.
16 października 2024 – Izrael zabija Yahyę Sinwara z Hamasu.
26 października 2024 – Otwarte izraelskie ataki na systemy obrony i program rakietowy Iranu.
30 kwietnia 2025 – Iran wykonuje egzekucję mężczyzny oskarżonego o współpracę z Mosadem.
Nowa fala działań
13 czerwca 2025 (piątek) – Izrael rozpoczyna zmasowany atak na infrastrukturę nuklearną i wojskową Iranu.
14 czerwca 2025 (sobota) – Izrael rozszerza ataki na sektor energetyczny Iranu. Iran kontynuuje ataki dronami i rakietami.
15 czerwca 2025 (niedziela) – Trzeci dzień izraelskich ataków. Część irańskich pocisków omija obronę i trafia w izraelskie miasta. Planowane rozmowy USA–Iran w Omanie zostają odwołane.
Ten ciąg wydarzeń pokazuje eskalację konfliktu oraz zagrożenie szerszym konfliktem regionalnym z potencjalnym wpływem globalnym.
