ONZ apeluje o pilne działania w celu usunięcia luk w systemach wczesnego ostrzegania przed katastrofami
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) wezwała w poniedziałek do podjęcia pilnych działań na rzecz wzmocnienia globalnych systemów wczesnego ostrzegania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, ostrzegając, że największe braki występują w krajach rozwijających się, gdzie zagrożenia pogodowe niosą najtragiczniejsze skutki.
Podczas specjalnego posiedzenia w Genewie WMO przypomniała, że w ciągu ostatnich pięciu dekad katastrofy związane z pogodą, wodą i klimatem zabiły ponad 2 miliony ludzi, z czego 90 procent ofiar pochodziło z krajów rozwijających się.
Sekretarz generalna WMO, Celeste Saulo, która uczyniła rozwój systemów wczesnego ostrzegania jednym z priorytetów agencji, podkreśliła, że tylko 55 procent państw posiada wystarczające zdolności monitorowania i ostrzegania, zgodnie z najnowszymi danymi ONZ.
„Wielu milionom ludzi wciąż brakuje ochrony przed niebezpiecznymi zjawiskami pogodowymi, które coraz częściej powodują ogromne straty gospodarcze i niszczą kluczową infrastrukturę,” poinformowała WMO w oświadczeniu.
Postęp, ale i ogromne dysproporcje
Liczba krajów wykorzystujących systemy wczesnego ostrzegania podwoiła się w ciągu trzech lat — z 60 do 119, jednak według oceny WMO obejmującej 62 państwa połowa z nich ma jedynie podstawowe możliwości techniczne, a 16 procent – mniej niż podstawowe.
Mimo to agencja zauważa postępy w Afryce, w tym w Mozambiku i Etiopii, gdzie coraz więcej krajów uruchamia funkcjonujące portale meteorologiczne i wydaje ujednolicone komunikaty ostrzegawcze.
„Wczesne ostrzeganie oznacza wczesne działanie. Naszym celem nie jest jedynie ostrzegać świat, ale go uzbroić w narzędzia, by mógł reagować” — powiedziała Saulo podczas otwarcia konferencji.
Według danych WMO, śmiertelność z powodu katastrof jest sześć razy wyższa, a liczba osób dotkniętych ich skutkami czterokrotnie większa w krajach, które nie posiadają kompleksowych systemów wczesnego ostrzegania obejmujących wiele rodzajów zagrożeń.
„Żaden kraj nie jest bezpieczny”
Minister zdrowia i spraw wewnętrznych Szwajcarii Elisabeth Baume-Schneider ostrzegła, że żaden kraj ani region nie jest odporny na skutki zmian klimatu i ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Przywołała przykład katastrofy z maja 2025 roku, kiedy dzięki regularnemu monitorowaniu lodowca w Alpach naukowcy zdołali ostrzec o jego zbliżającym się zawaleniu, co pozwoliło ewakuować wieś Blatten w kantonie Valais.
„Topnienie wiecznej zmarzliny nieuchronnie doprowadzi do kolejnych osunięć lodowców i skał,” powiedziała Baume-Schneider. „Dlatego systemy wczesnego ostrzegania są nie tylko potrzebne — są niezbędne.”
Według WMO, zamknięcie luk w globalnym systemie wczesnego ostrzegania może uratować tysiące istnień ludzkich rocznie i znacząco zmniejszyć koszty ekonomiczne katastrof naturalnych, które w ostatnich latach rosną w rekordowym tempie z powodu nasilających się zmian klimatycznych.
