Europejczycy oskarżają Putina o pozorowanie chęci pokoju po rozmowach z wysłannikami USA

Ukraina oraz europejscy sojusznicy oskarżyli w środę prezydenta Rosji Władimira Putina o jedynie pozorowane zainteresowanie wysiłkami pokojowymi, po tym jak pięciogodzinne rozmowy w Kremlu z wysłannikami USA nie przyniosły przełomu.

„Powinien skończyć z groźbami i rozlewem krwi, usiąść do stołu i poprzeć sprawiedliwy i trwały pokój” — powiedziała brytyjska minister spraw zagranicznych Yvette Cooper. Szef MSZ Ukrainy Andrij Sybiga wezwał Putina, by „przestał marnować czas świata”.

Wypowiedzi odzwierciedlają napięcia i przepaść między Rosją a Ukrainą i jej europejskimi partnerami co do sposobu zakończenia wojny rozpoczętej rosyjską inwazją blisko cztery lata temu. Dzień wcześniej Putin oskarżył Europejczyków o sabotowanie amerykańskich starań pokojowych i ostrzegł, że w razie prowokacji Rosja jest gotowa na wojnę z Europą.

Od 2022 r. państwa europejskie wraz z USA wydały miliardy dolarów na wsparcie finansowe i militarne dla Kijowa. Administracja Donalda Trumpa ograniczyła jednak skalę pomocy darowej, stawiając na presję dyplomatyczną i plan zakończenia wojny.

Kreml: „Część propozycji przyjęta”, ale bez kompromisu

Doradca Putina ds. polityki zagranicznej Jurij Uszakow ocenił wtorkowe rozmowy z wysłannikiem USA Steve’em Witkoffem i zięciem Trumpa Jaredem Kushnerem jako „pozytywne”, nie ujawniając szczegółów. Według źródła administracji w Waszyngtonie, Witkoff i Kushner mają w czwartek w Miami spotkać się z głównym negocjatorem Ukrainy Rustemem Umerowem.

Trump stwierdził, że jego wysłannicy odnieśli „bardzo silne wrażenie”, iż Putin „chciałby zawrzeć porozumienie”. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oznajmił, że „świat wyraźnie czuje, iż istnieje możliwość zakończenia wojny”, zaznaczając, że wymaga to „konstruktywnej dyplomacji i presji na agresora”.

Uszakow przyznał, że „kompromisu na razie nie znaleziono”, zwłaszcza w kwestii terytoriów — czterech ukraińskich obwodów częściowo okupowanych przez Rosję i anektowanych przez Kreml. „Bez tego nie widzimy rozwiązania kryzysu” — dodał. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow podkreślił, że „nie jest prawdą”, iż Putin odrzucił amerykański plan, i zapowiedział zachowanie dyskrecji „dla produktywności rozmów”.

Europa zaostrza kurs i zwiększa pomoc

Na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych państw NATO w Brukseli dominowała nieufność wobec Moskwy. „Putin nie zmienił kursu. Działa coraz agresywniej na polu bitwy” — powiedział estoński szef MSZ Margus Tsahkna. Fińska minister Elina Valtonen wezwała do „pełnego zawieszenia broni” jako gestu budowy zaufania.

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte zaznaczył, że partnerzy będą kontynuować dostawy uzbrojenia, by utrzymać presję na Rosję. Kanada, Niemcy, Polska i Holandia zapowiedziały wspólne wydatki rzędu setek milionów dolarów na zakup amerykańskich systemów dla Ukrainy.

W odróżnieniu od administracji Bidena, ekipa Trumpa nie zatwierdza już darowych pakietów broni dla Kijowa; sprzęt jest sprzedawany bezpośrednio Ukrainie lub sojusznikom, którzy następnie przekazują go dalej.

Ciężkie walki i zmasowane ataki dronów

Na froncie trwa wojna na wyniszczenie z wykorzystaniem dronów i rakiet dalekiego zasięgu. Według władz obwodu dniepropietrowskiego dwa rosyjskie drony uderzyły w miejscowość Terniwka, zabijając dwie osoby i raniąc trzy. Ukraińskie siły powietrzne podały, że w nocy Rosja wystrzeliła łącznie 111 dronów uderzeniowych i pozoracyjnych; z kolei rosyjskie MON twierdzi, że zestrzeliło 102 ukraińskie drony, a spadające szczątki wywołały pożar w bazie paliw w obwodzie tambowskim.

Co dalej z rozmowami?

Dalszy kierunek procesu zależy w dużej mierze od tego, czy Waszyngton zwiększy presję na Moskwę, czy na Kijów w sprawie ustępstw. Ujawniony w listopadzie amerykański szkic porozumienia został skrytykowany w Europie jako zbyt przychylny Rosji, m.in. w kwestii NATO, ograniczeń dla ukraińskiej armii i statusu okupowanych terytoriów. Europejczycy przedstawili kontrpropozycję, a USA i Ukraina ogłosiły w Genewie „zaktualizowane i doprecyzowane ramy pokojowe”, bez publikacji szczegółów.

Zełenski zapowiedział, że ukraińscy przedstawiciele przekażą w Brukseli europejskim partnerom informacje po moskiewskich kontaktach strony amerykańskiej, a następnie Umerow i szef Sztabu Generalnego Andrij Hnatow rozpoczną przygotowania do spotkania z wysłannikami USA. „Zapewniamy pełną aktywność procesu negocjacyjnego” — oświadczył prezydent.