W Syrii, szyjka szyickiego i społeczność nawigują w zmienionym krajobrazie .

W sanktuarium Sayyida Zeinab odbywają się rytuały wiary: wierni klęczą w modlitwie, odwiedzający unoszą dłonie ku niebu lub gorliwie murmurują inwokacje, przyciskając twarze do ozdobnej struktury otaczającej miejsce, w którym wierzą, że pochowana jest wnuczka Proroka Muhammada.

Jednak to nie tylko religijna dewocja sprawiła, że złota kopuła sanktuarium stała się znana podczas przedłużającej się wojny domowej w Syrii.

W tym czasie ochrona sanktuarium przed sunnickimi ekstremistami stała się hasłem jednoczącym niektórych szyickich bojowników oraz grupy wspierane przez Iran z poza granic Syrii, które wspierały był rząd Baszara al-Asada.

Sanktuarium i otaczający je obszar, noszący tę samą nazwę, stały się symbolem tego, jak religijne i polityczne sprawy coraz bardziej się splatały podczas konfliktu.

Zmieniony krajobraz po obaleniu Asada

Z takim dziedzictwem lokalni liderzy społeczności szyickiej oraz jej członkowie nawigują teraz w dramatycznie zmienionym krajobrazie politycznym wokół Sayyida Zeinab i poza nią, po grudniowym obaleniu Asada przez zbrojnych insurgentów dowodzonych przez sunnicką grupę islamistyczną Hayat Tahrir Al-Sham (HTS). Złożony proces przejścia, który ma miejsce, pozostawił niektórych w małej szyickiej mniejszości w Syrii czujących się bezpiecznie.

„Dla szyitów na całym świecie istnieje ogromna wrażliwość wobec sanktuarium Sayyida Zeinab,” powiedział Hussein Al-Khatib. „Niesie to ze sobą wiele symboliki.”

Po obaleniu Asada, Al-Khatib dołączył do innych członków szyickiej społeczności syryjskiej, aby chronić sanktuarium od wewnątrz. Nowe siły bezpieczeństwa strzegą go od zewnątrz.

„Nie chcemy żadnej sedycji wśród muzułmanów,” powiedział. „To jest najważniejsze przesłanie, szczególnie w tym okresie, przez który przechodzi Syria.”

Zeinab jest córką pierwszego szyickiego imama, Alego, kuzyna i zięcia Proroka Muhammada; jest szczególnie czczona wśród szyitów jako symbol wytrwałości, cierpliwości i odwagi.

Ma wiele tytułów, takich jak „matka nieszczęść” za znoszenie tragedii, w tym zabójstwa jej brata, Husajna, w VII wieku. Jego śmierć pogłębiła rozłam między dwoma głównymi sektami islamu, sunnitami i szyitami, i jest corocznie opłakiwana przez szyitów.

Miejsce pochówku Zeinab jest sporne; niektórzy muzułmanie uważają, że znajduje się gdzie indziej. Sanktuarium w Syrii przyciągnęło pielgrzymów, w tym z Iranu, Iraku i Libanu. Jednak od obalenia Asada, liczba zagranicznych gości spadła, co stanowi ekonomiczny cios dla tych, którzy świadczyli usługi dla pielgrzymów w tym rejonie.

Lokalizacja sanktuarium była celem wielu ataków

Na przestrzeni lat, obszar Sayyida Zeinab cierpiał z powodu śmiertelnych ataków ze strony militantów.

W styczniu, media państwowe doniosły, że agenci wywiadu w syryjskim rządzie po Asadzie udaremnili plan grupy Daesh, aby zdetonować bombę w sanktuarium. Ogłoszenie to wydawało się próbą nowych liderów Syrii zapewnienia mniejszości religijnych, w tym tych, którzy byli postrzegani jako wspierający był rząd Asada.
Al-Khatib, który przeprowadził swoją rodzinę z prowincji Aleppo do obszaru Sayyida Zeinab tuż przed upadkiem Asada, powiedział, że Asad uznał się za obrońcę mniejszości. „Gdy zaczęły się zabójstwa, mobilizacja… i polaryzacja sekciarska,” narracja „reżimu i jego sojuszników brzmiała, że ‘ty, jako szyita, ty, jako członek mniejszości, zostaniesz zabity, jeśli upadnę.’”

Zaangażowanie sunnickich militantów i niektórych zagranicznych, twardogłowych szyickich bojowników podsycało sekciarskie napięcia, powiedział.

Konflikt w Syrii rozpoczął się jako jeden z kilku powstań przeciwko arabskim dyktatorom, zanim Asad brutalnie stłumił to, co zaczęło się jako w dużej mierze pokojowe protesty, a wybuchła wojna domowa. Konflikt coraz bardziej toczył się wzdłuż linii sekciarskich, przyciągnął zagranicznych bojowników i stał się polem bitwy dla regionalnych i międzynarodowych mocarstw po różnych stronach.

Po Asadzie, nowe napięcia koncentrują się na sanktuarium

Niedawno usunięto czerwoną flagę z napisem „O, Zeinab”, która powiewała z jej kopuły, po tym jak niektórzy uznali ją za symbol sekciarski.

Szejk Adham Al-Khatib, przedstawiciel zwolenników dwunastkowego odłamu szyizmu w Syrii, powiedział, że takie flagi „nie są skierowane przeciwko nikomu,” ale uzgodniono ich usunięcie na razie dla zachowania pokoju.

„Nie chcemy, aby doszło do starcia. Widzimy, że … istnieje podżeganie sekciarskie, tu i tam,” powiedział.

Wcześniej liderzy szyiccy spierali się z niektórymi urzędnikami ministerstwa endowments o to, czy zarządzanie sanktuarium pozostanie w rękach szyickiego zarządcy funduszu, jak dotychczas, powiedział, dodając „odrzuciliśmy” zmianę status quo. Przed publikacją nie uzyskano odpowiedzi na pytania skierowane do przedstawiciela mediów Ministerstwa Endowments.

Adham Al-Khatib i inni liderzy szyiccy niedawno spotkali się z syryjskim prezydentem Ahmad Al-Sharaa.