Powroty syryjskich uchodźców wyhamują wraz ze spadkiem wsparcia donorów

Ponad 3 mln Syryjczyków wróciło do kraju od upadku reżimu Baszara al-Asada przed rokiem, jednak malejące globalne finansowanie może zniechęcić kolejne osoby do repatriacji — ostrzegła w poniedziałek Agencja ONZ ds. Uchodźców (UNHCR).

Według danych UNHCR od grudnia 2024 r. do Syrii powróciło ok. 1,2 mln uchodźców z zagranicy oraz 1,9 mln osób wcześniej wewnętrznie przesiedlonych. Wciąż ponad 5 mln Syryjczyków przebywa poza granicami kraju, głównie w Jordanii i Libanie.

„Syryjczycy są gotowi odbudowywać swój kraj — pytanie, czy świat jest gotów im w tym pomóc” — powiedział Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców Filippo Grandi.

Ryzyko „powrotów odwróconych”

Grandi zaznaczył, że przy utrzymujących się brakach finansowych rośnie ryzyko tzw. rewersji powrotów — czyli ponownego opuszczania Syrii przez osoby, które już do niej wróciły. „Powroty trwają w całkiem dużej skali, ale bez szerszego wysiłku mogą się odwrócić” — mówił do darczyńców w Genewie.

Całkowita odpowiedź humanitarna dla Syrii na 2025 r. (3,19 mld USD) jest sfinansowana zaledwie w 29 proc. Spadki dotacji wynikają m.in. z cięć pomocy zagranicznej w krajach-donatorach oraz z postrzegania Syrii jako kryzysu „początku odbudowy”, a nie nagłej sytuacji wymagającej priorytetowego wsparcia.

Służba zdrowia i bezpieczeństwo

WHO ostrzega przed „luką przejściową”: wsparcie międzynarodowe maleje szybciej, niż krajowe systemy są w stanie przejąć zadania.

58 proc. szpitali działa w pełni; placówki zgłaszają przerwy w dostawach prądu, co zagraża łańcuchowi chłodniczemu szczepionek.

„Powracający trafiają do miejsc, gdzie brakuje leków, personelu i infrastruktury, co dodatkowo obciąża już i tak skromne usługi” — powiedziała Christina Bethke, p.o. przedstawicielki WHO w Syrii.

Dodatkową barierą pozostają niewybuchy i miny. Organizacja Humanity & Inclusion odnotowała w ostatnim roku ponad 1,5 tys. ofiar śmiertelnych i rannych, wskazując, że rozminowanie jest sfinansowane w 13 proc.

Polityka i warunki powrotu

Część darczyńców wstrzymuje decyzje, czekając na realizację przez władze prezydenta Ahmada asz-Szaary zapowiedzi w zakresie reform i rozliczeń, także w kontekście zabójstw członków mniejszości alawickiej w marcu — podają źródła pomocowe. Zmniejszanie wsparcia grozi jednak zahamowaniem dotychczasowej fali powrotów i destabilizacją sytuacji w regionie.

UNHCR apeluje o pilne zwiększenie finansowania programów odbudowy, usług publicznych, osłony socjalnej i rozminowania — kluczowych, by repatriacja była bezpieczna, dobrowolna i trwała.