Wysiłki na rzecz uzdrowienia „głębokich podziałów” w Syrii są trudne, ale „nie nie do pokonania” — mówi szef ONZ w rocznicę upadku Assada

Sekretarz generalny ONZ António Guterres oświadczył w niedzielę, że działania mające na celu zasypanie „głębokich podziałów” w Syrii będą długie i żmudne, lecz stojące przed krajem wyzwania „nie są nie do pokonania”. Słowa te padły w pierwszą rocznicę obalenia reżimu Baszara Al-Assada.

Niespodziewana ofensywa koalicji sił rebelianckich pod wodzą Hayat Tahrir al-Sham i sprzymierzonych milicji pod koniec listopada 2024 r. szybko przetoczyła się przez obszary kontrolowane przez reżim. W ciągu kilku dni rebelianci zajęli kluczowe miasta, a następnie zdobyli stolicę — Damaszek. 8 grudnia ubiegłego roku, gdy linie obrony reżimu załamały się niemal z dnia na dzień, ówczesny prezydent Baszar Al-Assad uciekł z Syryjskiej Republiki Arabskiej, kończąc ponad 50 lat brutalnych rządów swojej rodziny.

„Dzisiejsza rocznica upamiętnia upadek rządu Assada i koniec trwającego dekady systemu represji” — powiedział Guterres, chwaląc „odporność i odwagę” Syryjczyków, „którzy mimo niewyobrażalnego cierpienia nigdy nie przestali pielęgnować nadziei”.

Jak dodał, to moment zarówno refleksji nad ofiarami poniesionymi w imię „historycznej zmiany”, jak i przypomnienia o trudnej drodze, która wciąż czeka kraj. „Przed Syrią stoi coś więcej niż tylko transformacja polityczna; to szansa na odbudowę zrujnowanych wspólnot i zagojenie głębokich ran” — podkreślił. Proces przejścia daje możliwość „zbudowania państwa, w którym każdy Syryjczyk — niezależnie od pochodzenia etnicznego, religii, płci czy poglądów — będzie mógł żyć bezpiecznie, na równych prawach i z godnością”.

Guterres zapewnił, że ONZ będzie nadal wspierać Syryjczyków w kształtowaniu nowych instytucji politycznych i obywatelskich. „Wyzwania są poważne, ale nie nie do pokonania. Miniony rok pokazał, że realna zmiana jest możliwa, gdy Syryjczycy są upodmiotowieni i otrzymują wsparcie w kierowaniu własną transformacją”.

Sekretarz generalny zwrócił uwagę, że w całym kraju powstają nowe struktury zarządzania, a „Syryjki wciąż stoją na czele walki o swoje prawa, sprawiedliwość i równość”. Choć potrzeby humanitarne pozostają „ogromne”, wskazał na postępy w przywracaniu usług publicznych, poszerzaniu dostępu pomocy oraz tworzeniu warunków do powrotu uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych.

Trwają też działania w obszarze sprawiedliwości okresu przejściowego, równolegle z szerszym włączaniem społeczeństwa obywatelskiego. Guterres wezwał państwa do jednoznacznego poparcia „syryjskiej, prowadzonej przez Syryjczyków transformacji”, co powinno obejmować poszanowanie suwerenności, usuwanie barier dla odbudowy oraz solidne finansowanie pomocy humanitarnej i ożywienia gospodarczego.

„W tę rocznicę łączy nas wspólny cel — budowa fundamentów pokoju i dobrobytu oraz odnowienie zobowiązania wobec wolnej, suwerennej, zjednoczonej i inkluzywnej Syrii” — podsumował szef ONZ.