Trzy czwarte członków ONZ popiera utworzenie państwa palestyńskiego
Trzy czwarte członków Organizacji Narodów Zjednoczonych już uznało lub planuje wkrótce uznać państwo palestyńskie. W poniedziałek Australia stała się najnowszym krajem, który zapowiedział, że zrobi to podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu.
Wojna między Izraelem a Hamasem, trwająca w Strefie Gazy od ataku palestyńskiej organizacji zbrojnej 7 października 2023 roku, ożywiła globalny nacisk na to, by Palestyńczycy otrzymali własne państwo.
Działanie to jest odejściem od dotychczasowego stanowiska, według którego państwowość Palestyny mogła być osiągnięta wyłącznie w ramach wynegocjowanego pokoju z Izraelem.
Według zestawienia AFP co najmniej 145 z 193 państw członkowskich ONZ uznaje lub planuje uznać państwo palestyńskie, w tym Francja, Kanada i Wielka Brytania.
Krótka historia dążeń Palestyńczyków do państwowości
15 listopada 1988 roku, podczas pierwszej intifady – palestyńskiego powstania przeciwko izraelskiej okupacji – przywódca OWP Jasir Arafat jednostronnie ogłosił powstanie niepodległego państwa palestyńskiego ze stolicą w Jerozolimie.
Deklaracja została złożona w Algierze podczas posiedzenia Palestyńskiej Rady Narodowej na uchodźstwie, która przyjęła koncepcję rozwiązania dwupaństwowego – istnienia obok siebie niepodległych państw Izraela i Palestyny.
Kilka minut później Algieria stała się pierwszym krajem, który oficjalnie uznał niepodległe państwo palestyńskie. W ciągu tygodnia zrobiły to dziesiątki innych państw – w tym większość krajów arabskich, Indie, Turcja, większość państw afrykańskich oraz część krajów Europy Środkowej i Wschodniej.
Kolejna fala uznań nastąpiła pod koniec 2010 i na początku 2011 roku, w okresie kryzysu w procesie pokojowym na Bliskim Wschodzie. Kraje Ameryki Południowej, takie jak Argentyna, Brazylia i Chile, odpowiedziały wówczas na apele Palestyńczyków, popierając ich roszczenia państwowe. Stało się to po decyzji Izraela o zakończeniu tymczasowego zakazu budowy osiedli żydowskich na okupowanym Zachodnim Brzegu.
W 2011 roku, gdy negocjacje pokojowe były w impasie, Palestyńczycy rozpoczęli kampanię na rzecz pełnego członkostwa w ONZ. Choć się to nie powiodło, 31 października UNESCO – agencja ONZ ds. kultury – przyjęła Palestynę jako pełnoprawnego członka, co spotkało się z ostrym sprzeciwem Izraela i USA.
W listopadzie 2012 roku, po przytłaczającym głosowaniu w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, Palestyna uzyskała status „państwa-obserwatora niebędącego członkiem”, a jej flaga po raz pierwszy została podniesiona w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.
Trzy lata później Międzynarodowy Trybunał Karny przyjął Palestynę jako państwo-stronę.
Nowa fala poparcia po wojnie w Gazie
Izraelska ofensywa w Strefie Gazy po ataku z 7 października 2023 roku wzmocniła poparcie dla państwowości Palestyny. W 2024 roku cztery kraje karaibskie (Jamajka, Trynidad i Tobago, Barbados oraz Bahamy) oraz Armenia uznały Palestynę. Dołączyły do nich także cztery państwa europejskie: Norwegia, Hiszpania, Irlandia i Słowenia – trzy ostatnie należą do UE.
W Unii Europejskiej był to pierwszy taki krok od 10 lat, kiedy to Szwecja w 2014 roku uznała Palestynę, co doprowadziło do wieloletnich napięć w relacjach z Izraelem.
Niektóre państwa członkowskie UE, takie jak Polska, Bułgaria czy Rumunia, uczyniły to jeszcze w 1988 roku, na długo przed przystąpieniem do Unii. Z kolei część byłych krajów bloku wschodniego, jak Węgry czy Czechy, nie uznaje lub wycofała uznanie Palestyny.
Premier Australii Anthony Albanese oświadczył w poniedziałek, że „Australia uzna prawo narodu palestyńskiego do posiadania własnego państwa” podczas wrześniowego Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Francja zapowiedziała w zeszłym miesiącu, że zrobi to we wrześniu, a Wielka Brytania ogłosiła, że uczyni to, jeśli Izrael podejmie „realne kroki”, w tym zgodzi się na zawieszenie broni w Gazie.
Kanada również planuje uznać Palestynę we wrześniu – poinformował premier Mark Carney – co stanowi znaczącą zmianę polityki, odrzuconą natychmiast przez Izrael.
Wśród innych państw, które rozważają formalne uznanie, są Malta, Finlandia i Portugalia.
