Najwyższy sąd ONZ orzeknie w sprawie obowiązków Izraela dotyczących pomocy humanitarnej dla Gazy

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) w Hadze ogłosi w środę decyzję w sprawie obowiązków Izraela wobec organizacji niosących pomoc humanitarną Palestyńczykom w Strefie Gazy, w momencie gdy agencje ONZ starają się zwiększyć skalę pomocy po ogłoszeniu rozejmu.

Opinia doradcza w sprawie obowiązków Izraela

Sędziowie MTS zostali poproszeni o wydanie „opinii doradczej”, która określi, w jakim stopniu Izrael – jako mocarstwo okupacyjne – jest zobowiązany do umożliwienia nieskrępowanego dostarczania pomocy humanitarnej dla ludności Gazy.

Choć opinia MTS nie ma charakteru prawnie wiążącego, trybunał podkreśla, że posiada „dużą wagę prawną i autorytet moralny”.

Wniosek do MTS skierowało Zgromadzenie Ogólne ONZ, które domaga się wyjaśnienia, w jaki sposób Izrael powinien współpracować z organizacjami międzynarodowymi – w tym z Agencją Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim (UNRWA) – w celu zapewnienia „nieprzerwanego dostarczania niezbędnych środków do przetrwania”.

Izrael bojkotuje rozprawy, oskarża ONZ o uprzedzenia

Izrael nie uczestniczył w kwietniowych rozprawach, podczas których dziesiątki państw i organizacji przedstawiły swoje stanowiska.
Ówczesny minister spraw zagranicznych Gideon Saar określił proces jako „część systematycznej kampanii delegitymizacji Izraela”.

– To nie Izrael powinien być sądzony, lecz ONZ i UNRWA – powiedział Saar mediom.

Izrael zdelegalizował działalność UNRWA na swoim terytorium po oskarżeniu niektórych jej pracowników o udział w ataku Hamasu z 7 października 2023 r. – zarzutach, których Izrael nie poparł dowodami.
Niezależne śledztwo, prowadzone m.in. przez byłą francuską minister spraw zagranicznych Catherine Colonnę, wykazało jedynie „problemy z neutralnością” w strukturach agencji.

Spór o rolę UNRWA i prawo do pomocy

Przedstawiciel USA Josh Simmons wyraził na forum MTS „poważne zastrzeżenia” co do bezstronności UNRWA, twierdząc, że Hamas wykorzystywał jej placówki.
Zdaniem USA, Izrael „nie ma obowiązku dopuszczać wyłącznie UNRWA” do świadczenia pomocy humanitarnej w Gazie.

Z kolei palestyński przedstawiciel Ammar Hijazi oskarżył Izrael o wykorzystywanie blokady pomocy jako „broni wojennej”, prowadzącej do głodu wśród ludności cywilnej.

UNRWA: „Pomoc to kwestia przetrwania”

Szef agencji Philippe Lazzarini określił UNRWA jako „linię życia” dla prawie sześciu milionów palestyńskich uchodźców.
Agencja zatrudnia obecnie około 12 000 pracowników w Strefie Gazy i planuje odegrać kluczową rolę w procesie odbudowy regionu po zawieszeniu broni.

Według danych ONZ, ponad 370 pracowników UNRWA zginęło od początku wojny.

Rzeczniczka Światowego Programu Żywnościowego (WFP) Abeer Etefa poinformowała, że od czasu rozejmu do Gazy wjechało 530 ciężarówek z pomocą, dostarczając ponad 6 700 ton żywności, co wystarczy dla około pół miliona osób na dwa tygodnie.
Obecnie do enklawy dociera około 750 ton żywności dziennie, co wciąż jest znacznie poniżej celu WFP wynoszącego 2 000 ton.

Izrael przed międzynarodowymi trybunałami

Izrael jest przedmiotem kilku postępowań międzynarodowych dotyczących jego działań w Gazie.
W lipcu 2024 roku MTS wydał opinię doradczą, w której uznał, że izraelska okupacja terytoriów palestyńskich jest „bezprawna” i powinna zostać zakończona jak najszybciej.

Trybunał rozpatruje również pozew Republiki Południowej Afryki, oskarżającej Izrael o złamanie Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania ludobójstwu z 1948 roku.

Tymczasem Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze wydał nakaz aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu za domniemane zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, a także nakaz przeciwko dowódcy Hamasu Mohammedowi Deifowi, który – według Izraela – zginął w nalocie.